پاراشوت و سیستم ضد سقوط بالابر و آسانسور | این تجهیز ایمنی چگونه عمل می‌کند؟

دسترسی سریع به مطالب:

• پاراشوت و سیستم صدسقوط بالابر و آسانسور؛ تجهیزی برای حفظ جان افراد
• اهمیت پاراشوت و سیستم ضدسقوط بالابر و آسانسور
• پاراشوت و سیستم ضدقفل در بالابر و آسانسور چیست؟
• اجزای تشکیل دهنده پاراشوت و سیستم ضدسقوط بالابر و آسانسور
• سیستم ترمز RBS در بالابر و آسانسور
• تفاوت ترمز RBS با سیستم صدسقوط پاراشوتدر بالابر و آسانسور
• انواع پاراشوت و سیستم ضدسقوط بالابر و آسانسور
• موارد مهم در استاندارد پاراشوت و سیستم ضدسقوط بالابر و آسانسور
• دلیل بی موقع فعال شدن پاراشوت و سیستم ضد سقوط بالابر و آسانسور
• ایمنی مطلوب با استفاده از محصولات و خدمات همیار مکانیک کوشا

از دست رفتن تعادل آسانسور یکی از ناخوشایندترین اتفاقاتی است که می‌تواند برای هر شخصی رخ بدهد. شاید در سال‌های ابتدایی ابداع این وسیله ارزشمند بروز حادثه‌های از این دست دور از انتظار نبود؛ اما با گذشت زمان و پیشرفت‌هایی که در زمینه علم و فناوری رخ داد، این موضوع نیز مد نظر کارشناسان و مهندسان قرار گرفت. بدین ترتیب مسایل ایمنی آسانسور زمینه‌ساز پیدایش یک بخش به آن به نام سیستم ضد سقوط آسانسور شد. در این مطلب قصد داریم به معرفی پاراشوت و سیستم ضد سقوط بالابر و آسانسور بپردازیم.

با راه‌اندازی پاراشوت و سیستم ضد سقوط بالابر و آسانسور می‌توان تا حد زیادی به مسافران اطمینان خاطر داد که از بروز اتفاقات ناگوار جلوگیری به عمل می‌آید. البته با وجود تمام این تمهیدات در زمینه ایمنی بالابر و آسانسور، همچنان افرادی هستند که استرس آنها برای استفاده از آسانسور تا حدی است که نمی‌توانند بر آن سوار شوند و ترجیح می‌دهند از راه پله استفاده کنند.

آسانسورها برای سیستم ضد سقوط آسانسور که به طور حتم از لازمه‌های اساسی آنها است، به ملزوماتی نیاز دارند که از جمله آنها می‌توان به ترمز فوق‌العاده قوی، سیستم ایمنی پاراشوت، درب‌هایی که توسط اپراتور می‌توانند باز شوند، ضربه‌گیرها و کابل بسیار قوی که برای بالا کشیدن کابین آسانسور به کار می‌رود اشاره کرد. با توجه به بسیاری از مسایل و همچنین طراحی‌های نوین در کارکرد آسانسور، سقوط آن غیر محتمل به شمار می‌رود. اما باز برای رعایت جوانب احتیاط باید مسایل ایمنی مورد توجه قرار گیرند. همچنین لازم است برای سیستم ضد سقوط آسانسور تدابیر خاصی اندیشیده و اعمال شوند.

یکی از انواع سیستم ضد سقوط بالابر و آسانسور، پاراشوت است. ترمز اضطراری یا پاراشورت از حیاتی‌ترین قسمت‌های آسانسور برای متوقف کردن کابین یا وزنه تعادل به شمار می‌رود. پاراشوت در دو نوع یک‌طرفه و دوطرفه طراحی و در بالابر و آسانسور نصب می‌شود. پاراشوت یک‌طرفه فقط می‌تواند بالابر یا آسانسور را فقط در زمان سقوط متوقف کند. اما سیستم پاراشوت دوطرفه می‌تواند هم در هنگام بالا رفتن و هم در زمان سقوط بالابر و آسانسور، آن را متوقف کند. اگر نوع ترمز اضطراری یک‌طرفه باشد، باید روی گاورنر موجود در موتورخانه جهت چرخشی را که باعث عملکرد پاراشوت می‌شود، نشانه‌گذاری کنیم.

این سیستم با توجه به صلاحدید سازنده در قسمت بالا و یا پایین یوک اتاقک آسانسور جانمایی می‌شود. البته این چیدمان به شرایط چاه آسانسور نیز بستگی دارد. عملکرد سیستم ترمز پاراشوت به این ترتیب است که وقتی کابین آسانسور در داخل چاه به سرعتی بالاتر از حد مجاز می‌رسد، این سیستم به وسیله ناخن‌هایی تعریف شده وارد عمل می‌شود. بدین ترتیب همزمان با درگیر شدن ناخن‌ها به ریل اصلی دستگاه بالابر، سرعت آن کاهش می‌یابد و در نهایت از حرکت بیشتر آن جلوگیری می‌کند. این کار باعث می‌شود مسافران داخل کابین از ایمنی بالایی برخوردار باشند و از بروز هر گونه آسیب جلوگیری به عمل بیاید.

قسمت‌های مختلفی سیستم پاراشوت را تشکیل می‌دهند. این قطعات هر کدام بنا به وظایفی که برای آنها تعریف شده است عمل می‌کنند و مانع بروز حادثه می‌شوند. به همین خاطر است که ایمنی آسانسور تامین و سقوط آن در حد صفر تخمین زده می‌شود. از میان اجزای تشکیل‌دهنده پاراشوت و سیستم ضد سقوط بالابر و آسانسور می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• قطعاتی که سیستم قفل در مواقع ضروری و مورد نیاز را بر عهده دارند
• فک‌های اصطکاکی که ناخن نیز نامیده می‌شوند و با درگیر شدن با ریل‌ها ایجاد اصطکاک می‌کنند و مانع از حرکت دوباره آسانسور می‌شوند

عملکرد سیستم پاراشوت در بالابر و آسانسور چگونه است؟

پاراشوت یا ترمز اضطراری آسانسور در قسمت زیر یوک کابین آسانسور یا در دو طرف آن قرار می‌گیرد. این قطعه با کمک دو فک خود قابلیت متوقف کردن کابین را روی ریل‌ها دارد. بیشترین کاربرد سیستم پاراشوت در زمانی است که آسانسور به هر دلیلی سرعتی بیشتر از سرعت حد مجاز دارد و خطر پاره شدن سیم بکسل و سقوط آسانسور وجود دارد.

حرکت کابین آسانسور توسط سیم بکسل یا زنجیرهای آویزان‌شده به سمت بالا و پایین صورت می‌گیرد. در زمان قطعی برق یا سقوط بالابر و آسانسور، برای متوقف کردن آنها از سیستم ایمنی ترمز یا پاراشوت استفاده می‌شود. وقتی که سرعت کابین به بیشتر از یک متر بر ثانیه برسد، سیستم پاراشوت وارد عمل می‌شود و کابین را متوقف می‌کند.

ترمز ایمنی پاراشوت در بالابر و آسانسور عملکرد بسیار ساده‌ای دارد. این سیستم در مواقعی که احتمال سقوط آسانسور وجود دارد فعال می‌شود. پاراشوت توسط گاورنر یا سیستم کنترل‌کننده سرعت بالا در زمان‌هایی که سرعت آسانسور از حد مجاز بیشتر است، فعال می‌شود. ترمز اضطراری دستور توقف کابین را از گاورنر دریافت می‌کند و فعال می‌شود. در نتیجه روی ریل‌های راهنمای کابین یا وزنه تعادل قفل می‌شود و در نهایت حرکت آسانسور را متوقف می‌کند. به طور کلی وظیفه پاراشوت توقف کابین آسانسور در مواقع خطر و جلوگیری از وارد شدن آسیب‌های احتمالی به مسافران است.

سیستم ترمز ضد سقوط آسانسور با نام RBS نیز شناخته می‌شود که مخفف عبارت Roll form Brake System است. این سیستم متشکل از فنرها و چرخ دنده‌هایی است که با عملکرد خاص خود از سقوط بالابر و آسانسور جلوگیری می‌کنند. در اثر بریده شدن سیم بکسل، سیستم ترمز با کارایی و سرعت بالا وارد عمل شده و مانع از سقوط کابین مسافران می‌شود. از دیدگاه بسیاری از کارشناسان، یکی از مناسب‌ترین و در عین حال کارآمدترین سیستم‌های ضد سقوط در بالابر و آسانسور، سیستم ترمز RBS است.

با توجه به اینکه نقش سیم بکسل‌ها در نگهداشتن کابین و حفظ تعادل آن اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد، باید به از سالم بودن آنها و عدم پارگی هر چند جزیی اطمینان حاصل کرد. یکی از عواملی که اطمینان‌بخش درباره عدم بروز این رخداد، همین ترمز ضد سقوط و مجموعه متصل به آن است. این نوع ترمز از قدرت بسیار زیادی برخوردار است؛ تا حدی که از کوچکترین حرکت کابین به سمت پایین حتی به مقدار یک سانتی‌متر نیز جلوگیری می‌کند.

نمی‌توان به طور قطع گفت که کدام مکانیزم بهترین سیستم ضد سقوط بالابر و آسانسور است؛ زیرا هر یک از آنها ویژگی ;های خاص خود را دارند. همچنین در محیط‌های گوناگون می‌توان هم از سیستم ترمز RBS و هم از سیستم ضد سقوط پاراشوت برای بالابر و آسانسور به طور بهینه بهره برداری کرد. اما این دو سیستم از لحاظ روش عملکرد تفاوت‌هایی دارند.

برای مثال، در مواردی که وزنه‌های تعادلی در پشت سیم بکسل تعبیه شده‌اند به هم بخورد، سیستم پاراشوت می‌تواند به عنوان بهترین گزینه برای بالابر و آسانسور عمل کند. این مورد بیشتر در زمانی کارایی لازم را دارد که اتاقک آسانسور سرعت سرسام‌آوری نداشته باشد. در واقع چنین حالتی غیر قابل کنترل خواهد بود.

امروزه با پیشرفت فناوری بالابرها و آسانسورهایی با سرعت بسیار بالا تولید شده‌اند. به همین خاطر هر نوع آسانسور به پاراشوت یا ترمز اضطراری خاصی مجهز است. در صنعت آسانسور ترمز اضطراری عملکردهای مختلفی دارد که عبارتند از:

• پاراشوت با عملکرد لحظه‌ای: این نوع پاراشوت در دو نوع شانه‌ای و غلطکی تولید می‌شود. عملکرد این ترمز به این شکل است که به طور مستقیم و به سرعت فک‌ها با ریل‌ها برخورد می‌کنند و تاثیر آن روی کابین به صورت لحظه‌ای احساس می‌شود
• پاراشوت با عملکرد ضربه‌گیر: شدت ترمز به کابین و قاب وزنه در این نوع پاراشوت بسیار شدید است. به همین خاطر، در این سیستم ترمز از ضربه‌گیرهای مستهلک‌کننده یا جاذب انرژی استفاده می‌شود تا بدین ترتیب بخش زیادی از شدت ضربات خنثی شود. در نتیجه استفاده از پاراشوت با عملکرد ضربه‌گیر، باعث وارد شدن نیروی کمتری به مسافران و کابین بالابر و آسانسور می‌شود
• پاراشوت با عملکرد تدریجی: در پاراشوت با عملکرد تدریجی فک‌ها خیلی آرام روی ریل‌ها قرار می‌گیرند. در این نوع پاراشوت کاهش سرعت آسانسور به آرامی انجام می‌شود و اثر نیروی وارد به کابین، وزنه تعادل و مسافران کاهش می‌یابد. توقف بالابرها و آسانسورهای مجهز به پاراشوت با عملکرد تدریجی، با زمان بیشتر همراه است و تاثیر کمتری روی فک‌ها می‌گذارد

بند ۹-۸ استاندارد ملی آسانسورهای برقی بیان می‌کند که هر کابین بالابر و آسانسور باید به سیستم ترمز ایمنی (پاراشوت) مجهز باشد. این سیستم باید بتواند در جهت حرکت رو به پایین عمل کند. چنین سیستمی کابین با بار نامی در سرعت درگیری کنترل‌کننده مکانیکی اضافه سرعت (یعنی گاورنر) متوقف می‌کند و می‌تواند در زمان جدا شدن کابین از سیستم تعلیق و با در گیر شدن به ریل‌های راهنما، آن را در جا نگه دارد. سایر موارد مهم استاندارد در زمینه پاراشوت و سیستم ضد سقوط بالابر و آسانسور عبارتند از:

• در صورت استفاده از چند ترمز اضطراری در آسانسور، همه آنها باید دارای عملکرد تدریجی باشند
• پاراشوت و سیستم ضد سقوط بالابر و آسانسور نباید توسط برق، هیدرولیک یا پنوماتیک فعال شود. در واقع استفاده از این روش‌ها ممنوع است
• چنانچه سرعت کابین آسانسور کمتر یا مساوی با یک متر بر ثانیه باشد، می‌توان پاراشوت وزنه تعادل یا ورنه تعادلی-کششی را به وسیله تجهیزاتی غیر از گاورنر فعال کرد
• در صورت عملکرد پاراشوت، شیب کف کابین تا ۵ درصد مجاز خواهد بود؛ چه با بار یکنواخت توزیع‌شده چه در حالت بی بار
• سرعت عملکرد گاورنر حداقل ۱۱۵ درصد سرعت نامی است و حداکثر مقادیر معادل آن در پاراشوت‌های مختلف می‌تواند تفاوت باشد

در مواقعی و بنا به دلایل مختلف همچون خرابی ترمز موتور یا پاره شدن سیم بکسل در سیستم حرکتی بالابر و آسانسور، ممکن است اختلال ایجاد شود. در چنین شرایطی پاراشوت و سیستم ضد سقوط بالابر و آسانسور با ایجاد اصطکاک در کابین آسانسور باعث توقف آن می‌شود. یک دلیل عمده در فعال شدن بی‌موقع پاراشوت و سیستم ضد سقوط بالابر و آسانسور، می‌تواند افزایش سرعت بیش از حد مجاز کابین باشد. این مورد ناشی از وجود نقص الکتریکی و مکانیکی در سیستم آسانسور است.

پاراشوت و سیستم ضد سقوط اجزای اساسی بالابر و آسانسور مدرن را تشکیل می‌دهند. روی بدنه اصلی پاراشوت مشخصاتی همچون نام سازنده، نوع ترمز ایمنی، سرعت عملکرد گاورنر بر حسب متر بر ثانیه و همچنین حداکثر جرم مجاز ترمز ایمنی درج می‌شود. شما می‌توانید با انتخاب یک سیستم پاراشوت مناسب، ایمنی لازم را برای کاربران آسانسور مجتمع مسکونی/تجاری و یا مجموعه صنعتی خود فراهم کنید.

شرکت دانش بنیان همیار مکانیک کوشا در جهت شناسایی نیازهای داخلی در زمینه توانبخشی و الگوبرداری از فناوری های جهانی برای رفع نیازهای کشور گام بر می‌دارد. ما در همیار مکانیک کوشا با بهره گیری از نخبگان کشور، مطابق با استانداردهای جهانی به ارائه محصولات می پردازیم. برای کسب اطلاعات بیشتر لطفا با کارشناسان ما در همیار مکانیک کوشا تماس بگیرید.