بافر چگونه امنیت افراد داخل آسانسور را تامین می‌کند؟

تضمین عملکرد صحیح آسانسور با شناخت نقش انواع بافر

قطعات متفاوتی در سیستم اجرایی آسانسور و بالابرها به کار رفته اند. هر یک از این قطعات با ایفای نقشی مستقل در مکانیزم جابه جایی ایمن آسانسور نقش دارند. ضربه‌گیر یا بافر آسانسور (Elevator buffer) یکی از قطعات اصلی برای تامین ایمنی این دستگاه به شمار می آید که به عنوان بخشی از سیستم ترمز آسانسور، ضامن سلامتی افراد یا وسایل داخل کابین است. بافر معمولا با نصب شدن در مرکز ثقل آسانسور زمانی وارد عمل می شود که دیگر اجزا و قطعات ایمنی عملکرد مطلوبی نداشته باشند. در این مطلب از وب‌سایت همیار مکانیک کوشا نقش بافر در عملکرد آسانسور را بررسی می کنیم.

بدون وجود بافر، آسانسور یک ارابه مرگ متحرک است

تصور کنید که آسانسورها بدون تعبیه شدن سیستم ترمز اصولی هیچ برنامه‌ای برای توقف در شرایط خاص نداشته باشند. در چنین شرایطی استفاده از این دستگاه‌ها یک اشتباه مرگبار است. طراحان انواع آسانسورهای تجاری و مسکونی برای جلوگیری از چنین فجایعی مکانیزمی را تحت عنوان سیستم ترمز آسانسور تعبیه کرده‌اند که بافر یکی از اصلی‌ترین اجرای آن به‌شمار می‌آید.

نقش بافر در عملکرد آسانسور جلوگیری از برخورد شدید کابین با وزنه تعادل در زمان سقوط این دستگاهرها می باشد. به همین دلیل بافرها را معمولا بر روی یک سکوی بتنی در چاهک و قسمت انتهایی کابین و وزنه تعادل نصب می کنند. با توجه به کاربردهای متفاوت و مکانیزم های گوناگونی که در عملکرد سیستم های آسانسور وجود داشت، در گذشته استفاده از بافرهای فنری لول یا تخت بسیار رایج بود؛ اما با توسعه طراحی بالابرها و ظهور سیستم های هیدرولیک (مانند بالابر هیدرولیک) از انواع دیگری از ضربه گیرها نیز برای آسانسور استفاده کرد.

نقش بافر در عملکرد آسانسور‌

زمانی که کابین آسانسور با سرعت بیشتر از 15% سرعت نامی به سوی بخش انتهایی چاه آسانسور در حرکت است، برخی قطعات وظیفه توقف کابین و تامین ایمنی دستگاه و سرنشینان بالابر را بر عهده دارند. اگر این قطعات توانایی جلوگیری از حرکت کابین در این شرایط را نداشته باشند، بافر آسانسور با مهار شدت ضربه و جلوگیری از ایجاد حادثه‌ای فاجعه‌بار جان افراد را نجات می‌دهد.

ارتباط انواع بافر و نقش آن‌ها در سیستم اجرایی آسانسورها

بافر در انواع گوناگون خود با جذب یا دفع انرژی وارد شده به خود، مانع از ایجاد آسیب‌های ناشی از حوادث غیر مترقبه آسانسور می‌شود. بر همین اساس نقش بافر در عملکرد آسانسور را می‌توان به ویژگی‌های انواع این قطعه مرتبط کرد؛ زیرا هر یک از آن‌ها با وجود هدف واحدشان، عملکرد متفاوتی دارند.

به‌طورکلی دو نوع اصلی بافر آسانسور عبارت‌اند از:

• بافر جذب‌کننده انرژی (AT)
• بافر مستهلک‌کننده انرژی (DT)

بافر جذب‌کننده انرژی (AT)؛ مناسب برای سرعت‌های پایین

ضربه گیرهای آسانسور از نوع جذب کننده انرژی (Accumulation Type) از قطعات فنری یا لاستیک‌های فشرده شده برای ذخیره انرژی استفاده می‌کنند. این نوع از بافرها در بالابر هایی کاربرد دارند که حداکثر سرعت آن‌ها یک متر بر ثانیه است. متناسب با جنس و طراحی ضربه‌گیر بافرها به دو دسته بافر فنری و بافرهای پلی اورتان تقسیم‌بندی می‌شوند. برای شناخت بهتر نقش بافر در عملکرد آسانسور باید با این ضربه‌گیرها آشنا باشید:

بافر فنری؛ از قدیمی‌ترین ضربه‌گیرهای آسانسور

بافرهای فنری از یک فنر مارپیچ مقطع و دایره‌ای تشکیل شده‌اند. این ضربه‌گیرها در آسانسورهای قدیمی‌تر بیشتر دیده می‌شوند و در طراحی‌های جدید کاربرد بالایی ندارند. بااین‌حال برای بافرهای فنری از دو نوع فنر لول و تخت استفاده می‌کنند که هر کدام توانایی متفاوتی برای جذب انرژی و کاهش ضربه حرکت کابین دارند.

بافر پلی اورتان

نوع دیگری از بافرهای AT ضربه‌گیرهای پلی‌اورتان هستند. کاربرد اصلی این نوع در آسانسورهایی با سرعت نامی پایین است. پلی‌اورتان از واکنش ایزوسیانات و پلی‌پول به‌وجود می‌آید و در دو نوع فوم نرم و محکم استفاده می‌شود. فوم‌های سخت علاوه بر جذب ضربه، عایق حرارتی مناسبی نیز هستند.

بافر مستهلک‌کننده انرژی (DT)

از بافرهای DT برای آسانسورهایی با سرعت بیشتر از یک متر بر ثانیه استفاده می‌شود. این بافرها که به ضربه‌گیرهای هیدرولیکی هم معروف‌اند، می‌توانند سرعت را از طریق تابلو فرمان کنترل کنند. فرایند ترمز با سیالات (اغلب روغن) انجام می‌شود.

در بافرهای هیدرولیکی انرژی جنبشی کابین و وزنه تعادل به گرما در روغن تبدیل می‌شود؛ برخلاف فنری‌ها که انرژی به سیستم بازمی‌گردد. این بافرها برای ظرفیت‌های 500 تا 3000 کیلوگرم و سرعت‌های حدود 1.15، 2.04 و 2.62 m/s رایج‌اند و با نشانگر حداقل/حداکثر روغن عرضه می‌شوند.

ویژگی‌ها:

• کمترین هزینه در چرخه عمر و دوام بالا
• بازده بالا با تبدیل ~95% انرژی ضربه‌ای به گرما
• کنترل‌پذیری نیروهای ضربه و امکان پیش‌بینی
• بالشتک هیدرولیک با برگشت‌پذیری مناسب
• سطوح کاری روکش‌دار و مقاوم در برابر سایش

نقش روش های نصب بافر آسانسور در عملکرد استاندارد این قطعه

روش نصب صحیح بافر ارتباط مستقیم با ایمنی دارد. با نصب ایمن باید فضایی حدود 70×100×50 سانتی‌متر در چاهک ایجاد شود تا فرد در مواقع اضطراری پناه بگیرد. اگر این فضا ممکن نباشد، از بافرهای جمع‌شونده و راهکارهای جایگزین استفاده می‌شود.

روش‌های متداول نصب:

• فیکس شدن زیر کابین و قاب وزنه روی سکوهای بتنیِ مقاوم
• استقرار روی سکوهای پرتابل کف چاه (تیرآهن/پلیت/ناودانی) با رول‌بولت

برای اطمینان از عملکرد صحیح بافر در آسانسور به نکات ایمنی توجه کنید

بی‌توجهی به نصب استاندارد و پایش بافرها، عملکرد مطلوب را مختل می‌کند. این نکات را رعایت کنید:

• نصب در پایین‌ترین راستای حرکت وزنه تعادل و کابین
• اتصال و فیکس مطمئن ضربه‌گیر به انتهای کابین
• انتخاب پرتابل یا بتنی بر اساس روش نصب
• بافر فنری/لاستیکی فقط برای سرعت‌های < 1 m/s
• فنری-لاستیکی با برگشت تدریجی مناسب تا ~1.6 m/s
• هیدرولیکی‌ها برای اکثر سرعت‌ها و ایده‌آل برای > 1.6 m/s
• در صورت حرکت با وزنه/کابین، نصب پایه ستون 50 سانتی در انتهای مسیر
• بازرسی دوره‌ای و کنترل سطح روغنِ بافر هیدرولیکی
• مطابقت با استاندارد EN 81-20/50 و وجود برچسب اطلاعات کامل و ماندگار

همیار مکانیک کوشا ؛ عرضه کننده ایمن ترین بالابرها

بافرها در تمام آسانسورها حضور دارند و با ایجاد بستری ایمن از سقوط و خسارت جلوگیری می‌کنند. همیار مکانیک کوشا با شناخت نیازهای سالمندان و افراد ناتوان، طیف متنوعی از بالابر پله، بالابر پله‌رو مدل ویلچربر، رمپ جمع‌شونده، ویلچر تاشو، ویلچر ایستا و ... را عرضه می‌کند. برای اطلاعات بیشتر درباره محصولات همیار مکانیک کوشا از طریق سایت با کارشناسان در ارتباط باشید.