«بالابر» یعنی وسیله‌ای که انسان یا بار را به‌صورت عمودی جابه‌جا می‌کند. بسته به فضا، ارتفاع، ظرفیت و نوع کار، مدل‌های مختلفی داریم: هیدرولیکی، کششی/وینچی، اسکرو/پیچی، قیچی، بوم‌لیفت، کارگاهیِ راک‌اَند‌پینیون، عمودبرهای ریلی/عنکبوتی و راهکارهای خانگی (هوم‌لیفت/ویلچربر/پله‌پیما). در این راهنما هر مدل را خیلی کوتاه توضیح می‌دهیم: «چطور کار می‌کند؟» و «به چه کاری می‌آید؟»
تعریف کوتاه و تفاوت با جرثقیل/لیفتراک
بالابر برای حرکت عمودیِ کنترل‌شده طراحی شده است؛ مسیر مشخص، سرعت محدود و تجهیزات ایمنی مخصوص (لیمیت‌سوئیچ، اینترلاک درب، ترمز ایمنی و…)
- تمرکز بر رفت‌وآمد بالا/پایین (گاهی کمی جابه‌جایی افقی در بوم‌لیفت‌ها)
- طراحی بر اساس نوع کاربر/بار (انسان‌بر، باری، نفر-بار)
- گزینه‌های Indoor/Outdoor و برق تک‌فاز/سه‌فاز
جرثقیل/لیفتراک برای برداشت و جابه‌جایی آزاد بار ساخته شده‌اند (افقی/زاویه‌دار). سوژهٔ ما در این مقاله نیستند؛ فقط بدانید برای حمل نفر مناسب نیستند مگر تجهیزات ویژهٔ ایمن.
انواع بالابر
قبل از بررسی جزئیات هر مدل، بالابرها را می‌توان از دو زاویه دید دسته‌بندی کرد: مکانیزم حرکت و کاربری/محیط استفاده.
بر اساس مکانیزم حرکت
- هیدرولیکی کم‌استهلاک برای ۲–۴ توقفِ سبک
- کششی/وینچی مناسب ارتفاع/توقف و تردد بالاتر
- اسکرو/پیچی خانگیِ کم‌جا، نصب تمیز
- قیچی (Scissor) عمودی ساده، سکوی پهن
- بوم مفصلی/تلسکوپی دسترسی «بالا و جلو»
- ریلی/ستونی (Mast) خیلی کم‌جا و تک‌نفره
- راک‌اَند‌پینیون محیط‌های سخت و کارگاهی
- خودرویی/کامیونی نصب روی وانت/کامیون
- خودروبر/پارکینگی جایگزین رمپ، صرفه‌جویی در فضا
بر اساس کاربری/محیط
- خانگی/دسترسی: هوم‌لیفت، عمود بالابر، بالابر بیمار، پله‌پیما
- انبار/کارگاه: قیچی، ریلی/ستونی، نفر-بار سبک
- ساختمانی/نما: راک‌اَند‌پینیون و سکوی کار نما (MCWP)
- پروژه‌های شهری متعدد: بالابر خودرویی/کامیونی
- پارکینگ/نمایشگاه: خودروبر/آسانسور خودرو
خانگی: هوم‌لیفت، عمود بالابر، بالابر بیمار و پله‌پیما
هوم‌لیفت (بالابر خانگی)
انتخاب اصلی برای جابه‌جایی عمودی بین چند توقف داخل منزل؛ تجربه‌ای نزدیک به آسانسور.
- ۲–۴ توقف؛ مناسب استفادهٔ روزمرهٔ خانواده
- درایوهای مرسوم: هیدرولیکی، کششی، یا اسکرو
- امکان نصب داخل/کنار راه‌پله یا با شفت شیشه‌ای بیرونی
عمود بالابر (ویلچربر)
سکوی عمودی برای اختلاف‌سطح‌های کوتاه (ورودی/حیاط/لابی)؛ ایده‌آل برای ویلچر.
- اختلاف‌سطح ~۰٫۶ تا ۳ متر
- Indoor/Outdoor با کف ضدلغزش و سنسور مانع
- برای ارتفاع بیشتر، هوم‌لیفت مناسب‌تر است
بالابر بیمار
تجهیز توانبخشی برای انتقال ایمن بیمار داخل همان طبقه (تخت↔ویلچر↔سرویس).
- انواع زمینی/چرخ‌دار و سقفی/ریل‌دار
- برای بین‌طبقات نیست؛ مکمل هوم‌لیفت/عمودبر
- انتخاب اسلینگ بر اساس وزن/شرایط حرکتی
بالابر پله (پله‌پیما)
حرکت روی مسیر پله برای یک نفر؛ برای کاربر ویلچری نوع «پلتفرمی» مناسب است.
- بهترین انتخاب وقتی اجرای شفت ممکن نیست
- ریل مستقیم یا چرخشی (برای پاگرد/پله پیچ)
- برق تک‌فاز و نصب کم‌تخریب
بالابر هیدرولیکی
اگر دنبال راه‌حلی کم‌استهلاک برای ۲ تا ۴ توقف هستید، بالابر هیدرولیکی معمولاً انتخاب اول است. موتور روغن را داخل سیلندر پمپ می‌کند، پیستون بالا می‌آید و سکو/کابین حرکت می‌کند؛ برای پایین آمدن هم با باز شدن شیر (valve) روغن برمی‌گردد و حرکت نرم انجام می‌شود.
چطور کار می‌کند؟
- پاور یونیت (موتور + پمپ + مخزن روغن) فشار می‌سازد.
- روغنِ پرفشار وارد سیلندر می‌شود؛ پیستون بالا می‌آید و سکو/کابین را بالا می‌برد.
- برای پایین آمدن، شیر برقی مسیر برگشت روغن را باز می‌کند؛ حرکت نرم و ایمن است.
- ریل‌های راهنما مسیر را دقیق نگه می‌دارند؛ سنسورها توقف و حد بالا/پایین را کنترل می‌کنند.
کجا مناسب است؟
- خانه/دفتر با ۲–۴ توقف، تردد معمولی، سرعت ملایم.
- فضاهای کم‌جا: امکان اجرای Pitless (بدون چاهک عمیق) یا پاوریونیت در کنار شفت.
- برق تک‌فاز برای ظرفیت‌های خانگی معمولاً کافی است.
- امکان نصب Indoor/Outdoor با رنگ و کاور مناسب محیط.
مشخصات
| آیتم | دامنهٔ رایج | نکتهٔ خرید |
|---|---|---|
| ارتفاع/توقف | تا حدود ۸–۱۰ متر / ۲–۴ توقف | برای توقف‌های بیشتر، کششی معمولاً به‌صرفه‌تر می‌شود. |
| ظرفیت | ۲۵۰ تا ۱۰۰۰ کیلوگرم (خانگی/نفر-بار) | ابعاد سکو را با ویلچر استاندارد یا بار واقعی چک کنید. |
| سرعت | حدود ۰٫۱۵ تا ۰٫۳ m/s | ایمن و کافی برای کاربری خانگی/اداری سبک. |
| برق | تک‌فاز ۲۲۰V (خانگی) / سه‌فاز (صنعتی) | برای توان‌های بالاتر یا تردد زیاد، سه‌فاز بهتر است. |
| فضا | شفت کوچک + محل پاوریونیت | پاوریونیت نزدیک شفت سرویس را ساده‌تر می‌کند. |
مزایا و محدودیت‌ها
- حرکت نرم و کم‌لرزش؛ حس راحتی برای سالمند/کودک.
- انعطاف‌پذیر در فضا؛ اجرای Pitless، سازگار با پروژه‌های بازسازی.
- سرویس ساده؛ دسترسی به پاوریونیت خارج از شفت.
- هزینهٔ اولیهٔ منطقی در مقایسه با گزینه‌های کابلی در توقف‌های کم.
- سرعت و ارتفاع محدودتر نسبت به کششی.
- نیاز به سرویس دوره‌ای روغن/اورینگ و چک‌کردن نشتی.
- طول لوله‌کشی زیاد = افت راندمان؛ سعی کنید پاوریونیت نزدیک باشد.
بالابر وینچی/کششی
وقتی ارتفاع و تعداد توقف‌ها بیشتر می‌شود یا تردد روزانه بالاست، سیستم‌های کششی (Traction) و وینچی/درامی گزینه‌های جدی‌اند. موتور، کابل فولادی را روی درام می‌پیچد (وینچی) یا روی فلای‌ویل/نیولۀ کششی می‌لغزاند (Traction) تا سکو یا کابین بالا/پایین برود. خروجی: حرکت نسبتاً سریع، مناسبِ ارتفاع و توقف‌های بیشتر.
چطور کار می‌کند؟
- موتور + گیربکس، درام یا نیولهٔ کششی را می‌چرخانند.
- کابل فولادی روی درام پیچیده می‌شود (وینچی) یا با اصطکاک از روی نیوله عبور می‌کند (Traction).
- کابین/سکو روی ریل‌های راهنما حرکت می‌کند؛ توقف‌ها با لیمیت‌سوئیچ تنظیم می‌شود.
- در مدل‌های کششی، وزنهٔ تعادل بار مؤثر موتور را کم می‌کند و راندمان را بالا می‌برد.
- اینورتر (VFD) = شروع/توقف نرم‌تر و استهلاک کمتر ترمز.
کجا بهتر جواب می‌دهد؟
- ارتفاعِ بالاتر از ~۱۰–۱۲ متر یا ۳ توقف به بالا.
- انبارها و کارگاه‌هایی با تردد روزانهٔ زیاد (بار یا نفر-بار استاندارد).
- پروژه‌هایی که سرعت بالاتر نسبت به هیدرولیکی می‌خواهند.
- شفتِ دارای فضای سر (Headroom) کافی برای نیوله/وزنهٔ تعادل.
وینچی در برابر کششی
| ویژگی | وینچی/درامی | کششی (Traction) |
|---|---|---|
| سازوکار حرکت | پیچیدن کابل روی درام | لغزش کابل روی نیوله + وزنهٔ تعادل |
| ارتفاع/توقف | بهتر برای ارتفاع‌های متوسط؛ طول کابل روی درام محدودیت می‌دهد | قابل‌اتکا برای ارتفاع و توقف‌های بیشتر |
| نرمی و سرعت | با VFD قابل‌قبول؛ تغییر قطر مؤثر درام روی سرعت اثر می‌گذارد | نرم‌تر و پایدارتر در سرعت‌های بالاتر |
| نگهداری | کنترل سایش کابل روی درام و شیارها | تنظیم کشش، بازرسی نیوله و کابل/وزنه |
| راندمان انرژی | متوسط (بدون وزنهٔ تعادل) | بهتر (با وزنهٔ تعادل) |
| کاربرد شاخص | بالابر باریِ چندایستگاهه، جرثقیل سقفیِ موضعی | نفر-بار استاندارد، هوم‌لیفت چندتوقف پرتردد |
بالابر اسکرو/پیچی
اگر دنبال یک راه‌حل خانگی و جمع‌وجور هستید که بدون چاهک عمیق و موتورخانه نصب شود، بالابر اسکرو/پیچی گزینهٔ محبوبی است. در این مدل، یک پیچ رزوه‌دار عمودی و مهرهٔ حرکتی با کمک گیربکس‌موتور، سکو/کابین را به بالا و پایین می‌برند. خبری از روغنِ سیستم‌های هیدرولیکی نیست؛ نصب تمیزتر است، اما سرعت و ظرفیت معمولاً از آسانسورهای استاندارد کمتر است.
چطور کار می‌کند؟
- گیربکس‌موتور، پیچ رزوه‌دار را می‌چرخاند یا مهره را حرکت می‌دهد.
- حرکت چرخشی به حرکت خطیِ عمودی تبدیل می‌شود و سکو/کابین بالا/پایین می‌رود.
- ریل‌های راهنما، کابین را در مسیر مستقیم نگه می‌دارند.
- با اینورتر (VFD) می‌توان شروع/توقف را نرم کرد و نویز را کاهش داد.
- در صورت قطع برق، فرود دستی/باتری اضطراری پیش‌بینی می‌شود.
کِی انتخاب بهتری است؟
- خانه‌های دوبلکس/تریپلکس با فضای محدود و امکان Pitless.
- نصب داخل ساختمان با تخریب کم و زمان اجرای کوتاه.
- کاربری خانگی/سبک با رفت‌وآمد معمولی (نه پرترددِ عمومی).
- وقتی ظرفیت متوسط (کاربر + ویلچر استاندارد) کافی است.
مزایا
- کم‌جا و Pitless؛ معمولاً بدون موتورخانهٔ مجزا.
- نصب تمیز؛ بدون مدار روغن هیدرولیک و ریسک نشت.
- راه‌اندازی ساده، مناسب پروژه‌های بازسازی.
- مصرف برق منطقی؛ امکان کار با تک‌فاز در ظرفیت‌های خانگی.
محدودیت‌ها
- سرعت پایین‌تر از آسانسورهای کششی/هیدرولیکی.
- ظرفیت محدودتر؛ مناسب نفر/ویلچر، نه بارهای سنگین.
- استهلاک مهره/پیچ؛ نیاز به سرویس و تعویض دوره‌ای.
- نویز مکانیکی قابل‌مدیریت؛ با VFD و ایزولاسیون کاهش می‌یابد.
بالابر راک‌اند‌پینیون (دنده‌شانه‌ای)
این مدل به‌جای کابل یا روغن، با چرخ‌دنده (پینیون) که روی ریل دندانه‌دار (راک) سوار است کار می‌کند. موتور پینیون را می‌چرخاند و پینیون روی راک بالا/پایین می‌رود. به‌همین خاطر برای محیط‌های بیرونی، گردوغبار، باران و کارهای طولانی در پروژه‌های ساختمانی و صنعتی محبوب است.
چطور کار می‌کند؟
- یک یا چند برج ماژولار (قطعات ۱.۵–۳ متری) کنار ساختمان بسته می‌شود.
- روی برج، ریل دندانه‌دار نصب است و پینیون به‌وسیلهٔ موتور برقی آن را درگیر می‌کند.
- سکوی نفر/بار با کالسکهٔ راهنما روی برج حرکت می‌کند؛ توقف‌ها با لیمیت‌سوئیچ کنترل می‌شود.
- ترمز ایمنی/پاراشوت، گاورنر سرعت، اینترلاک درب‌ها برای قطع خطر تعبیه می‌شود.
- الزاماً با برق سه‌فاز کار می‌کند؛ تابلو و حفاظت IP برای فضای باز در نظر گرفته می‌شود.
کِی انتخاب بهتری است؟
- پروژهٔ ساختمانی: حمل نفر-بار بین طبقاتِ در حال ساخت/نوسازی.
- کارهای نما/تأسیسات: دسترسی ایمن و تکرارشونده به ارتفاع زیاد.
- محیط بیرونی و سخت که هیدرولیک/کابلی نگهداری بیشتری می‌خواهد.
- نیاز به ارتفاع زیاد با توقف‌های متعدد و بار نسبتاً سنگین.
۱) نفر-بار کارگاهی (Construction Hoist)
- کابین/قفس فولادی محصور؛ ورود لیفتری با درب‌های اینترلاک‌دار.
- مدل تک‌قفس یا دو قفسه روی یک برج (رفت‌وآمد هم‌زمان).
- مناسب حمل کارگر + مصالح/تجهیزات تا ظرفیت تعریف‌شده.
۲) سکوی کارِ نما (MCWP)
- سکوی وسیع با عرض قابل‌گسترش برای تیم نماکار/تأسیسات.
- ایستگاه‌های کنترل روی سکو + ریل‌های محافظ و کف ضدلغزش.
- جانشین امن‌تر/کارآمدتر برای داربست در پروژه‌های بلندمرتبه.
مزایا
- بدون روغن هیدرولیک؛ نگهداری ساده‌تر در محیط‌های آلوده/سرد.
- مقاوم در برابر شرایط جوی با IP مناسب و رنگ مقاوم.
- نصب ماژولار، ارتفاع زیاد و توقف‌های متعدد.
- گزینهٔ دو قفسه برای افزایش ظرفیت تردد.
محدودیت‌ها
- نیاز به سازهٔ مهاربندی و تای‌های منظم به ساختمان.
- نویز مکانیکی بیشتر از سیستم‌های کابلی/هیدرولیکی.
- به‌طور معمول برای کار دائمیِ داخلِ واحدهای مسکونی مناسب نیست.
- نیاز به اپراتور آموزش‌دیده و مجوزهای ایمنی.
بالابرهای سیار صنعتی (MEWP)
MEWP یا «بالابر نفربر سیار» دستگاهی است که شما را ایمن و سریع به ارتفاع می‌رساند. شاسی خودران با چرخ لاستیکی/زنجیری، سکو با ریل محافظ و سیستم حرکتی برقی/دیزلی/هیبرید دارد. بسته به نوع بوم یا مکانیزم، فقط عمودی بالا می‌رود (قیچی/ستونی) یا بالا و جلو می‌زند (بوم‌ها). انتخاب درست یعنی کمترین هزینه با بالاترین کارایی در پروژه.
۱) بالابر قیچی (Scissor)
با چهارضلعی‌های تاشو مثل قیچی بالا می‌رود؛ حرکت فقط عمودی است. سکو پهن و مناسب چند نفر/جعبه ابزار است. نسخهٔ برقی برای فضای داخلی و دیزلیِ آفرود برای محوطهٔ ناهموار.
- چطور کار می‌کند؟ جک هیدرولیک بازوهای قیچی را باز می‌کند، سکو با ریل محافظ بالا می‌رود.
- کجا مناسب است؟ تأسیسات، برق‌کشی، انبار و سوله، رنگ/نقاشی، نصب سقف کاذب.
- محدودیت: دسترسی افقی ندارد؛ به عرض راهرو/تحمل کف حساس است.
۲) بوم مفصلی (Articulating)
چند بازوی بند انگشتی دارد؛ از روی موانع (دال، لوله، سایبان) می‌گذرد و به نقطهٔ کار می‌رسد. مدل برقی/هیبرید برای داخلی، دیزلی برای فضای باز.
- چطور کار می‌کند؟ مفصل‌ها با جک/موتور هماهنگ می‌شوند؛ نوک بوم «بالا-جلو-پایین» مانور می‌دهد.
- کجا مناسب است؟ نگهداشت خطوط تولید، نصب تابلو/نور، کارهای نما با موانع زیاد.
- محدودیت: نیاز به اپراتور آموزش‌دیده و فضای چرخش دم‌بوم.
۳) بوم تلسکوپی (Straight Boom)
لوله‌های بوم توی هم حرکت می‌کنند و مستقیم به جلو می‌روند؛ رکورددار دسترسی افقی و ارتفاع زیاد است.
- چطور کار می‌کند؟ سکشن‌های بوم با سیلندر/زنجیر به‌صورت خطی کش می‌آیند.
- کجا مناسب است؟ سوله‌های مرتفع، دکل‌ها، سیلوها، نصب تابلوهای شهری.
- محدودیت: شعاع کار بزرگ و حساسیت به باد؛ سطح جانمایی باید باز باشد.
۴) عمودبر ستونی/ریلی (Mast Lift)
کم‌جا و تک‌نفره برای فضاهای داخلی؛ جزئیات کامل در «بالابر ریلی/ستونی».
۵) بالابر عنکبوتی (Spider)
شاسی زنجیری با چهار جک جانبی بازشو دارد؛ وزن کم، ردپا کم، عبور از در معمولی/راهرو ممکن است. مناسب محیط‌های حساس به بار کف یا شیب‌دار.
- چطور کار می‌کند؟ با جک‌ها تراز می‌شود؛ بوم مفصلی/تلسکوپی روی شاسی زنجیری کار می‌کند.
- کجا مناسب است؟ محوطه‌های سبز، محوطه‌ی سنگفرش، داخل بناهای تاریخی، رمپ‌های شیب‌دار.
- محدودیت: زمان برپایی بیشتر؛ نیاز به پَدهای توزیع بار و مسیر حمل برنامه‌ریزی‌شده.
بالابرهای خودرویی/کامیونی
اگر پروژه‌تان چند آدرس در روز دارد یا باید در خیابان/محوطهٔ باز کار کنید، بالابر خودرویی گزینهٔ ایده‌آل است. بوم روی شاسی وانت/کامیون نصب می‌شود، با جک‌های جانبی تثبیت می‌گردد و سبد نفر شما را بالا و (در مدل‌های بوم) به جلو می‌برد. مزیت بزرگ؟ جابجایی سریع بین لوکیشن‌ها و زمان برپایی کوتاه.
چطور کار می‌کند؟
- بوم مفصلی یا تلسکوپی روی شاسی خودرو نصب است؛ توان با سیستم هیدرولیک/برق تأمین می‌شود.
- در محل کار، جک‌های جانبی باز می‌شوند تا خودرو تراز و پایدار شود؛ سپس سبد بالا می‌رود.
- مدل‌های سبک روی وانت/خاور نصب می‌شوند؛ مدل‌های بلندتر روی کامیون ۶×۴ یا ۸×۴.
کجا مناسب است؟
- تابلو و روشنایی شهری، دوربین‌های نظارتی، درختکاری و هرس، نماشویی معابر.
- سایت‌های پراکندهٔ مخابرات/برق که جابجایی سریع می‌خواهند.
- رویدادها و امداد؛ حضور سریع، اجرای کار و جمع‌آوری در کمترین زمان.
کدام نوع کامیونی به کار شما می‌خورد؟
| نوع | ارتفاع کاری معمول | برد افقی | زمان برپایی | بهترین کاربرد | نکتهٔ انتخاب |
|---|---|---|---|---|---|
| بوم مفصلی کامیونی | ۱۲–۳۶ متر | متوسط (عبور از مانع عالی) | خیلی سریع | خیابان‌های شهری با موانع (تابلو/نور/درخت) | قدرت مانور بالا در محیط‌های شلوغ |
| بوم تلسکوپی کامیونی | ۲۸–۶۵ متر | زیاد | سریع | نصب بیلبورد بزرگ، دکل، سیلو | به فضای باز برای شعاع بوم نیاز دارد |
| نردبان هیدرولیکی | ۲۰–۳۲ متر | کم | خیلی سریع | دسترسی خطی به ارتفاع؛ امداد/نجات | برای کارهای افقی مناسب نیست |
* اعداد راهنما هستند و بین برند/شاسی تغییر می‌کنند.
مزایا
- جابجایی بین شهری بدون تریلر؛ یک تیم، یک خودرو.
- راه‌اندازی سریع؛ توقف کوتاه در خیابان و انجام کار.
- عدم نیاز به فضای دپو در کارگاه؛ پارک مثل خودرو.
محدودیت‌ها
- نیاز به محل استقرار امن و سطح تحمل بار مناسب برای جک‌ها.
- در باد شدید یا شیب زیاد محدودیت دارد (مطابق پلاک دستگاه).
- در معابر باریک، باز کردن کامل جک‌ها همیشه ممکن نیست.
کی کامیونی را انتخاب کنیم؟
- لوکیشن‌های متعدد در روز دارید.
- نیاز به توقف کوتاه در حاشیهٔ خیابان دارید.
- فضای باز کافی برای باز کردن جک‌ها موجود است.
کی سراغ MEWP خودران برویم؟
- کار طولانی‌مدت در یک سایت ثابت دارید.
- فضای داخلی/کف صنعتی با تردد زیاد است.
- نیاز به مانور زیاد داخل سالن بدون مجوز تردد شهری دارید.
بالابرهای ریلی/ستونی (Mast Lift)
وقتی سقف سالن یا فروشگاه بلند است اما فضا و ظرفیت کف محدود دارید، بالابر ریلی بهترین انتخاب است. یک یا چند ستون (ریل) تلسکوپی سکو را بالا می‌برند و دستگاه یا به‌صورت دستی/هل‌دادنی جابه‌جا می‌شود یا خودران برقی است. تمرکز این گروه روی وزن کم، عرض عبور کم و کار تک‌نفره است.
چطور کار می‌کند؟
- ستون‌های تلسکوپی (آلومینیومی/فولادی) با زنجیر/سیم‌بکسل یا جک هیدرولیک، سکو را عمودی بالا می‌برند.
- در مدل‌های هل‌دادنی، دستگاه را روی چهار پایه ترازکن ثابت می‌کنید و سپس بالا می‌روید.
- در مدل‌های خودران، با جوی‌استیک حرکت می‌کنید؛ برخی اجازهٔ حرکت در ارتفاع پایین را هم می‌دهند.
کجا مناسب است؟
- فروشگاه‌ها، نمایشگاه‌ها، هتل‌ها، سینما و سالن‌های ورزشی برای تعویض لامپ/روشنایی، نصب بنر، سرویس داکت.
- کارخانه‌ها و خطوط تولید با کف حساس یا مسیرهای باریک بین قفسه‌ها.
- ساختمان‌های اداری و بیمارستان‌ها برای تعمیرات دوره‌ای سبک.
کدام مدل به کار شما می‌خورد؟
| مدل | ارتفاع کاری معمول | ظرفیت | عرض دستگاه | جابجایی | سناریوی ایدئال |
|---|---|---|---|---|---|
| تک‌ریل (تک‌ستون) | ۷–۱۰ متر | ۱۲۰–۱۵۰ کیلوگرم | خیلی کم (عبور از درِ معمولی) | هل‌دادنی + پایه‌های ترازکن | کار تک‌نفره در فروشگاه/دفتر؛ سرویس‌های سبک و سریع |
| دو/چهار ریل | ۹–۱۴ متر | ۱۵۰–۲۰۰ کیلوگرم | کم تا متوسط | هل‌دادنی + پایه‌های ترازکن | ارتفاع بالاتر با تکان کمتر؛ سالن‌ها و آتریوم‌های بلند |
| خودران (Self-Propelled) | ۸–۱۲ متر | ۱۵۰–۲۰۰ کیلوگرم | کم | موتور برقی + فرمان جوی‌استیک | جابجایی‌های مکرر در شیفت؛ صرفه‌جویی در زمان نیروی کار |
مزایا
- خیلی کم‌جا؛ عبور از در استاندارد و آسانسور باری.
- وزن پایین؛ مناسب کف‌های حساس و سازه‌های سبک.
- نصب/برپایی سریع؛ استفادهٔ ساده برای تکنسین‌های عمومی.
محدودیت‌ها
- ظرفیت و سطح سکو محدود؛ کار گروهی یا بار حجیم مناسب نیست.
- در مدل‌های هل‌دادنی، حرکت در ارتفاع ممنوع/غیرممکن است.
- برای فضاهای باز و باد شدید مناسب نیست؛ بیشتر Indoor.
بالابر خودروبر/پارکینگی
وقتی فضا برای رمپ کم است یا می‌خواهید ظرفیت پارکینگ را بیشتر کنید، خودروبر بهترین راه‌حل است. خودرو روی سکوی فلزی می‌ایستد و با سیستم هیدرولیک/کابلی به طبقهٔ دیگر می‌رود. سرعت کم، ایمنی بالا و اشغال فضای کم، این مدل را برای ساختمان‌های شهری، نمایشگاه‌ها و تعمیرگاه‌ها مناسب می‌کند.
چطور کار می‌کند؟
- سکو توسط جک‌های هیدرولیک یا سیم‌بکسل/وینچ بالا و پایین می‌شود؛ تراز سکو با سنسور و کنترلر حفظ می‌شود.
- درِ ورودی/خروجی به اینترلاک ایمنی وصل است؛ تا سکو هم‌تراز و ایمن نشود در باز نمی‌شود.
- روی مسیر توقف، قفل‌های مکانیکی وزن را نگه می‌دارند و فشار از سیستم حرکتی برداشته می‌شود.
- کف سکو ضدلغزش است و لبهٔ محافظ چرخ از افتادن خودرو جلوگیری می‌کند.
انواع خودروبر و کاربردشان
| نوع | سازوکار | کاربرد شاخص | مزایا | محدودیت‌ها |
|---|---|---|---|---|
| سکوی هیدرولیکی قیچی | یک/دو قیچی هیدرولیک؛ Pit یا روی‌کف | پارکینگ مسکونی/تجاری کم‌تردد | نصب ساده، قدرت بالا، کم‌صدا | ارتفاع محدودتر نسبت به کابلی؛ نیاز به سرویس روغن |
| ستونی/چهارستون پلتفرمی | ستون‌ها + سیم‌بکسل/زنجیر هم‌زمان | پارکینگ طبقاتی سبک، نمایشگاه | ثبات عالی و کورس بلندتر | فضای ستون‌ها، زمان نصب بیشتر |
| آسانسور خودرو (کابین‌دار) | هیدرولیک یا تراکشن با کابین و درب | ساختمان‌های لوکس/تردد بالاتر | ایمن، تمیز، امکان چند توقف | هزینه و زمان اجرا بالاتر، نیاز به شفت |
| سکوی جابه‌جایی خودرو در تعمیرگاه | ۲ یا ۴ ستون سرویس (نه پارک دائم) | سرویس/تعمیر چرخ و زیر‌بندی | دسترسی کامل زیر خودرو | برای پارک دائم/جابه‌جایی بین طبقات توصیه نمی‌شود |
کجاها محبوب است؟
- پارکینگ ساختمان‌های شهری با فضای رمپ محدود.
- خانه‌های دوبلکس/لوکس برای دسترسی از حیاط به پارکینگ زیرزمین.
- نمایشگاه خودرو/انبارِ طبقات برای جابه‌جایی سریع بین طبقات.
- تعمیرگاه‌ها برای انتقال خودرو به طبقهٔ سرویس.
مزایا و محدودیت‌ها
- صرفه‌جویی در فضا نسبت به رمپ، پلان آزادتر برای پارک.
- ایمنی کنترل‌شده با درب اینترلاک و قفل‌های مکانیکی.
- سرعت حرکت پایین‌تر از آسانسور مسافربر؛ مناسب تردد متوسط.
- برای باد/باران مستقیم باید تمهیدات Outdoor و آب‌بندی در نظر گرفته شود.
تحریریه همیار مکانیک کوشا
تیم تولید محتوای تخصصی در حوزه مهندسی پزشکی و توانبخشی
تیم تحریریه همیار مکانیک کوشا متشکل از کارشناسان حوزه مهندسی پزشکی است که با هدف ارتقاء آگاهی عمومی، محتوای فنی و کاربردی را به زبان ساده در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد.
مقالات مرتبط
نصب پله پیما برای یک آپارتمان پنج طبقه: راهکاری هوشمند برای دسترسی آسان
نصب پله پیما در آپارتمان پنج طبقه، راهکاری هوشمند برای جابه‌جایی آسان سالمندان و افراد کم توان، با...
ادامه مطلب
راهنمای جامع نصب و خرید پله پیما: زیبایی، ایمنی و افزایش ارزش ملک
پله پیما، راهکاری ایمن و مدرن برای جابجایی آسان در خانه‌های چند طبقه که با افزایش ارزش ملک، ارتقای ر...
ادامه مطلب
آیا هوم لیفت می‌تواند به راحتی نصب و جابه‌جا شود؟
هوم لیفت دنده شانه‌ای با نصب آسان قابلیت جابه‌جایی و طراحی خود ایستا بهترین انتخاب برای منازل و ساخت...
ادامه مطلب