راپچر ولو در آسانسورها و بالابرهای هیدرولیک | نقش این قطعه در حرکت ایمن آسانسور‌

 دسترسی سریع به مطالب:

• راپچر ولو؛ تامین کننده حرکت روان در آسانسورها و بالابرهای هیدرولیک
• راپچر ولو در آسانسورها و بالابرهای هیدرولیک چیست؟
• عملکرد راپچر ولو در آسانسورها و بالابرهای هیدرولیک
• موقعیت نصب راپچر ولو هیدرولیک (شیر ترکیدگی)
• روش بستن راپچر ولو در آسانسورها و بالابرهای هیدرولیک
• روش تنظیم راپچر ولو هیدرولیکی
• راپچر ولو از سرعت بیش از حد آسانسورها و بالابرهای هیدرولیکی جلوگیری می کند

کنترل درست جریان و فشار روغن هیدرولیک در آسانسورها و بالابرهای هیدرولیک از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. باید به این نکته توجه داشت که استفاده از شیرهای عادی و موجود در هیدرولیک صنعتی، نتیجه مطلوب یعنی نرمی حرکت، ایمنی، قفل مطلوب، سهولت در استفاده، جمع‌وجور بودن و نهایتا قیمت مناسب را به همراه نخواهد داشت. در اینجا است که استفاده از شیرهای مخصوص آسانسور و بالابر ضرورت خود را نشان می‌دهد. راپچر ولو به عنوان یکی از شیرهای مخصوص، مهم‌ترين بخش از جک آسانسور و بالابر هیدرولیک را تشکیل می‌دهد که رابط بين شیلنگ و جک هیدرولیک است. در این مطلب قصد داریم به بررسی نقش راپچر ولور در آسانسورها و بالابرهای هیدرولیک بپردازیم.

وقتی یک بنا در چند طبقه خلاصه شده باشد، نصب آسانسورهای کابلی از نوع کششی صرفه اقتصادی نخواهد داشت. از این رو، در ساختمان‌های کم‌ارتفاع، آسانسورهای هیدرولیکی از تجهیزات حمل‌ونقل رایج به شمار می‌روند. در این آسانسورها و بالابرها، وظیفه جابه‌جایی کابین برعهده فشار روغن در سیستم بسته هیدرولیکی است. یکی از نکات مهم در طراحی آسانسور و بالابر هیدرولیک، ایجاد و هدایت فشار روغن است.

در چنین سیستم بسته‌ای، روغن هیدرولیکی تحت تاثیر قدرت موتور پمپ هیدرولیک است. سپس با هدایت در شیلنگ‌های ارتباطی برای جابجایی پیستون در سیلندرهایی بزرگ، به گردش در می‌آید. حال هر چه که فشار و دبی روغن هیدرولیک بالاتر باشد، می‌توانیم قدرت و سرعت بیشتری برای جابه‌جایی کابین آسانسورها و بالابرهای هیدرولیک تامین کنیم. ذکر این نکته نیز مهم است که سرعت حرکت کابین محدودیت‌هایی دارد.

کابین آسانسورهای هیدرولیکی باید حرکتی نرم و روان با سرعت استاندارد و تعریف‌شده داشته باشد. پس باید اطمینان داشته باشیم که در هر لحظه از فعالیت، جریانی ثابت با فشار مشخصی از روغن در سیستم بسته هیدرولیکی جریان یافته است.

وظیفه تامین حرکت روان کابین و همچنین جریان ثابت روغن در سیستم، برعهده موتور پمپ آسانسور است. از سوی دیگر، هر سیستم آسانسوری به تجهیزات ایمنی نیاز دارد و در آسانسورها و بالابرهای هیدرولیک برای تامین امنیت سیستم از راپچر ولو یا Rupture Valve استفاده می‌شود. در واقع وظیفه بررسی حضور دائمی جریان امن بر عهده راپچر ولو در آسانسورها و بالابرهای هیدرولیک می‌باشد. راپچر ولو هیدرولیک از جمله شیرهای متداول در سیستم‌های هیدرولیکی است. این شیر می‌تواند جریان یکنواخت، امن و بسیار روان سیال روغن در هر سیستم هیدرولیکی را تضمین کند. در نتیجه در هنگام استفاده از راپچر ولو در آسانسورها و بالابرهای هیدرولیک، کابین بسیار روان، با سرعت ثابت و ایمن حرکت خواهد کرد.

راپچر ولو هیدرولیک یا Rupture Valve از شیرهای مهم و ضروری در طراحی آسانسورها و بالابرهای هیدرولیک است. این شیر برای تامین امنیت در زمان حرکت کابین آسانسور، چه رو به بالا و چه رو به پایین مورد استفاده قرار می‌گیرد. با توجه به اینکه هرگونه حرکت کابین در یک آسانسور هیدرولیکی از طریق پمپاژ و یا تخلیه هدفمند سیال روغن انجام می‌شود، در نتیجه کنترل جریان سیال هیدرولیکی به کنترل سرعت امنیت کابین خواهد انجامید.

راپچر ولو هیدرولیک در انتهای مسیر انتقال قدرت، متصل به جک آسانسور هیدرولیکی می‌باشد. این قطعه به طور کامل در مسیر عبور جریان روغن قرار دارد و به شکل پیوسته دبی و فشار سیال روغن عبوری برای حرکت کابین را چک می‌کند. حال اگر به هر دلیلی میزان جریان عبوری روغن از یک حد مشخص تجاوز کند و باعث افزایش سرعت نامی آسانسور شود، راپچر ولو هیدرولیک مانع از تداوم این جریان عبوری مخرب خواهد شد.

راپچر ولو هیدرولیک در امتداد سیستم بسته هیدرولیکی آسانسور نصب می‌شود تا در صورت افزایش دبی روغن که منجر به افزایش سرعت کابین می‌شود، کل مسیر انتقال روغن را مسدود کند و مانع از ادامه حرکت خطرناک کابین شود. باید گفت که وظیفه اصلی راپچر ولو در آسانسورها و بالابرهای هیدرولیک، تامین امنیت حرکت کابین است؛ فارغ از اینکه کابین در چه جهتی حرکت می‌کند؛ در هر حالت، حرکت کابین مستلزم حضور سیال پر فشار روغن است.

در حرکت بالارونده، لازم است مسیر پمپاژ روغن تحت کنترل قرار بگیرد. در حرکت پایین‌رونده نیز باید جریان تخلیه روغن تحت کنترل باشد. هرچند که سیستم پمپاژ هیدرولیکی و یا شیرهای تخلیه آسانسوری برای این هدف طراحی شده‌اند، اما در نهایت راپچر ولو هیدرولیک امنیت نهایی سیستم را تضمین می‌‌کند. از این‌رو، این شیر با نام‌‌های دیگری همچون شیر ایمنی جک، شیر اطمینان آسانسور و یا شیر ترکیدگی نیز شناخته می‌شود.

نقش راپچر ولو در آسانسورها و بالابرهای هیدرولیک در هنگام ترکیدگی شیلنگ

در زمان ترکیدگی شیلنگ‌ها، راپچر ولو هیدرولیک مانع از خروج کامل روغن از داخل جک می‌شود و خطر سقوط کابین به صفر خواهد رسید. در صورت بروز هرگونه جریان غیرمتعارف سیال از داخل راپچر ولو، این شیر باعث توقف کامل کابین می‌شود. اگر آسانسور و بالابر هیدرولیک برای جابجایی کابین از یک جک مستقیم استفاده می‌کند، موقعیت نصب راپچر ولو در بخش بالایی جک خواهد بود. در صورت طراحی آسانسور متکی بر جک‌های غیرمستقیم، موقعیت نصب راپچر ولو، در بخش پایینی جک و روی سیلندر می‌باشد.

هرگونه حرکت کابین در بالابر هیدرولیک باید نرم و یکنواخت باشد. وقتی حرکت بالارونده کابین را تامین می‌کنیم، دبی بیش از حد روغن هیدرولیک باعث افزایش سرعت روغن می‌شود. عکس همین حالت در حرکت پایین‌رونده نیز برقرار است. برای تامین امنیت کامل و نظارت کافی بر جریان سیال، راپچر ولو یا Rupture Valve در آسانسورها و بالابرهای هیدرولیک در انتهای شیلنگ‌های واسط سیال هیدرولیک و درست در کنار جک نصب می‌شود. این موقعیت نصب در انجام وظیفه امنیتی راپچر ولو تاثیر زیادی دارد. در واقع این قطعه وظیفه دارد میزان فشار سیال ورودی به جک آسانسور هیدرولیک را کنترل کند و در صورت مشاهده هرگونه اختلال و یا بروز اتفاق، مانع از تداوم حرکت کابین شود.

یکی از حوادث عمده در طی حرکت ایمن کابین در آسانسورها و بالابرهای هیدرولیک، در هنگام ترکیدن شیلنگ‌های واسط در حد فاصل پمپ تا جک است. وقتی شیلنگ واسط می‌ترکد، نشست سنگین روغن ‌هیدرولیک را به دنبال خواهد داشت. در چنین وضعیتی، سیستم نمی‌تواند برای حرکت روان کابین چه در سمت بالارونده و چه در سمت پایین‌رونده، قدرت کافی تامین کند. به این ترتیب خطر سقوط کابین وجود خواهد داشت. وقتی راپچر ولو آسانسورها و بالابرهای هیدرولیک را در کنار جک کابین نصب کرده باشید، خواهد توانست روش تخلیه روغن و یا تزریق آن در فضای جک را به خوبی رصد کند. روش نصب راپچر ولو علاوه بر تامین مباحث امنیتی، در چگونگی کارکرد نهایی سیستم نیز تاثیرگذار است. با رعایت اصول نصب درست راپچر ولو، می‌توان سطح کنترل بالاتری در جریان سیال روغن داشته باشیم.

همانطور که اشاره شد، راپچر ولو در کنار جک آسانسور و بالابر هیدرولیک نصب می‌شود تا بتوانیم هرگونه نشت سیال در اثر پارگی شیلنگ‌ها و خطر سقوط کابین را شناسایی کنیم. یک شیلنگ با استانداردهای بالای سیستم‌های هیدرولیکی، ارتباط میان راپچر ولو هیدرولیک و پاوریونیت را تامین می‌کند. برای اتصال راپچر ولو آسانسور به جک، از یک اتصال صلب استفاده می‌شود که شبیه به مغزی است.

در مدل‌های استاندارد، سایز مدخل‌‌های ورودی و خروجی راپچر ولو هیدرولیک یک اینچ است. در هر راپچر ولو هیدرولیک، دو درگاه تعبیه شده‌اند که بوشن نام دارند. این درگاه‌ها با علامت‌های اختصاری T و Z شناخته می‌شوند و روی هر یک از بوشن‌ها به شکل کاملا واضح حک شده‌اند. در هنگام نصب راپچر ولو در آسانسورها و بالابرهای هیدرولیک، اتصال درست این بوشن‌ها اهمیت فراوانی دارد. باید دقت داشت که مسیر ورودی تا خروجی روغن در هر راپچر ولو، یک مسیر یک‌طرفه است. بوشن Z به صورت مستقیم و بدون واسط به سیلندر جک در آسانسور و بالابر هیدرولیک متصل می‌شود.

بوشن T برای اتصال راپچر ولو هیدرولیک به پاوریونیت تعریف شده است. در واقع هر راپچر ولو هیدرولیک به‌صورت یک‌طرفه طراحی می‌شود تا در آن روغن تحت فشار از مدخل T وارد و در مدخل Z خارج شود و در اختیار جک آسانسور قرار بگیرد. اگر در نصب راپچر ولو هیدرولیک اشتباهی صورت بگیرد و مدخل‌ها به صورت جابه‌جا متصل شده باشند، اگر چه سیال از داخل شیر اطمینان عبور خواهد کرد، اما راپچر ولو دیگر کارایی نخواهد داشت و نمی‌تواند شرایط ایمن در حین کار آسانسور را تامین کند. اگر به هر دلیلی مانند کهنگی و یا آسیب به جداره راپچر ولو، نمی‌‌توانید علائم حک‌شده روی بدنه شیر اطمینان را چک کنید، می‌توانید از سوراخ کوچک اوریفیس که در سمت جک یعنی Z وجود دارد، برای شناسایی مدخل‌های شیر اطمینان استفاده کنید.

هدف از طراحی راپچر ولو در آسانسورها و بالابرهای هیدرولیک، پایش دائمی جریان عبوری روغن به منظور تامین امنیت دائمی کابین است. وقتی کابین سرعتی بیش از اندازه دارد و یا بر اثر پارگی شیلنگ، نشت روغن وجود داشته باشد، عبور جریان روغن در راپچر ولو مختل می‌شود و این عدم تعادل حاکی از وقوع یک حادثه است. با قطع اتوماتیک توسط خود شیر اطمینان جلوی هر گونه حرکت اضافی کابین گرفته می‌شود. البته راپچر ولو به گونه‌ای طراحی شده است تا توقف کابین، کاملا نرم و عاری از هرگونه تنش صورت بگیرد. در کارخانه سازنده و در مراحل نهایی تولید، تنظیم راپچر ولو هیدرولیک انجام می‌‌شود. این تنظیمات جنبه استانداردی دارند و روی تمامی آسانسورهای متعارف قابل اجرا هستند.

در صورت استفاده از راپچر ولو در آسانسورها و بالابرهای هیدرولیک خاص که نیاز به تنظیمات ویژه‌‌ای دارند، لازم است یک تکنسین آموزش‌دیده روی تنظیمات کارخانه، تغییرات لازم را اعمال کند. برای تنظیم سرعت نهایی کابین در حین جابجایی چه در جهت بالا و چه در جهت پایین، یک پیچ تنظیم‌شونده وجود دارد. نصاب آسانسور با توجه به موقعیت نصب، ارتفاع طبقات و دیگر الزامات حاکم بر طراحی آسانسور، پیچ تنظیم‌شونده را برای رسیدن به یک سرعت مناسب تنظیم می‌کند.

در تنظیم نهایی راپچر ولو هیدرولیک، تکنسین می‌کند تا یک سرعت ماکسیم مجاز برای آن تعریف کند که 0.3 متر بر ثانیه بیشتر از سرعت اسمی تعریف‌شده برای آسانسور و بالابر است. به این ترتیب وقتی آسانسور هیدرولیک با سرعت اسمی 0.6 متر بر ثانیه تعریف شده باشد، حداکثر سرعت مجاز آن 0.9 متر بر ثانیه خواهد بود. در واقع شیر اطمینان در بازه زمانی 0.3 متر بر ثانیه بالاتر از سرعت اسمی فعال می‌شود تا کابین را به طور کامل متوقف کند.

دامنه دبی روغن در راپچر ولو

در تنظیمات راپچر ولو هیدرولیک، دامنه دبی روغن در محدوده 30 تا ۳۰۰ لیتر در دقیقه تعریف می‌شود. هر بار عملکرد ایمنی شیر اطمینان باید در زمانی کمتر از ۳۰ ثانیه انجام شود. لازم است دقت شود که ماهیت سقوط کابین در آسانسورهای هیدرولیکی نسبت به سقوط کابین در آسانسورهای کششی کاملا متفاوت است. با توجه به اینکه هرگونه خطر سقوط کابین با تخلیه جک همراه است، از این رو هرگز سرعت کابین تا مرزهای بسیار سریع افزایش پیدا نخواهد کرد.

به همین خاطر فرایند سقوط بسیار طولانی‌تر از آسانسور کششی است. با این وجود، استفاده از راپچر ولو برای تامین امنیت کابین آسانسورها و بالابرهای هیدرولیک در حین سقوط الزامی است. لازم به ذکر است که برای رسیدن به حداکثر شرایط ایمنی در حین کار آسانسورهای هیدرولیک، علاوه بر استفاده از راپچر ولو، بهتر است از پاراشوت نیز برخوردار باشند.

در این مطلب به اهمیت نقش راپچر ولو در آسانسورها و بالابرهای هیدرولیک اشاره کردیم. در واقع راپچر ولو (Rupture Valve) یکی از تجهیزات ایمنی لازم در آسانسورهای هیدرولیک به شمار می‌رود. حال اگر شیلنگ بین پاوریونیت و جک دچار ترکیدگی شود، راپچر ولو مانع از سقوط کابین آسانسور خواهد شد. هنگامی‌که ترکیدگی در شیلنگ بین جک و پاوریونیت رخ دهد یا سرعت پایین آمدن بیش از حد مجاز باشد، راپچر ولو وارد عمل می‌شود و کابین را به نرمی متوقف می‌کند.

همیار مکانیک کوشا شرکت دانش‌بنیان و پیشرو در شناسایی نیازهای فناوری‌های توانبخشی داخلی و الگوبرداری از محصولات موجود در بازارهای جهانی است. ما در همیار مکانیک کوشا با بهره‌گیری از نیروهای نخبه بومی، بسیاری از این محصولات را هم‌رده با استانداردهای روز دنیا و برای اولین بار در ایران طراحی و تولید کرده‌ایم. یکی از خدمات همیار مکانیک کوشا، انجام تعمیرات و نگهداری تجهیزات از جمله راپچر ولو در آسانسورها و بالابرهای هیدرولیک است. برای کسب اطلاعات بیشتر، لطفا با کارشناسان ما در همیار مکانیک کوشا تماس بگیرید.