انتخاب بهترین روغن در سرویس‌های دوره‌ای بالابر هیدرولیک

روغن بالابر هیدرولیک؛ خون جاری در این سیستم کاربردی

بالابر هیدرولیک یکی از پرکاربردترین انواع آسانسور است که بر پایه روغن عمل می‌کند. روغن هیدرولیک در این مدار جاری می‌شود و انتقال نیرو را انجام می‌دهد. هیچ‌یک از تجهیزات هیدرولیک موجود در سیستم از جمله پمپ، شیر کنترل و جک بدون روغن نمی‌توانند کار خود را به درستی انجام دهند. اگر روغن هیدرولیک از کیفیت و ویژگی‌های مورد انتظار برخوردار نباشد، هیچ‌گاه نمی توان عملکرد مطلوبی از بالابر هیدرولیک انتظار داشت. در برخی از موارد مشکلات روغن باعث می‌شود که بالابر حرکت نکند یا حرکتی بسیار ضعیف داشته باشد. بنابراین لازم است در انتخاب روغن هیدرولیک و همچنین نگهداری از آن دقت بالایی به خرج داد. در این مطلب قصد داریم به معرفی روغن بالابر هیدرولیک بپردازیم.

اهمیت روانکاری بالابر هیدرولیک و نقش روغن در آن

جک‌های روغنی بخشی از سیستم‌های هیدرولیک به شمار می‌روند که به بالا یا پایین بردن اشیا کمک می‌کنند. عملکرد جک‌های روغنی بر اساس روغن هیدرولیک است. روغن از طریق یک پیستون و با فشار وارد مخزن می‌شود و همین نکته به بالا رفتن جک هیدرولیک کمک می‌کند. در زمانی که روغن تخلیه می‌شود، جک به حالت اولیه باز می‌گردد.

بالابرها (باری یا نفربر) بخش‌هایی دارند که به روانکاری مستمر نیازمندند و هر بخش باید روانکار مخصوص خود را دریافت کند؛ استفاده از یک «روغن عمومی» برای همه اجزا توصیه نمی‌شود.

وظایف اصلی روغن: روانکاری، انتقال نیرو، کاهش اصطکاک و سایش، ضدزنگ، و سازگاری با اجزا. نمونه‌های مصرف:

• گیربکس (در سیستم‌های رانش گیربکسی) → روغن گیربکس مناسب
• ریل‌های راهنما → روغن ویژه ریل راهنمای بالابر
• سیم‌بکسل‌ها → روغن ویژه سیم‌بکسل آسانسور

انواع روغن بالابر هیدرولیک

روغن هیدرولیک از «روغن پایه» و مواد افزودنی ساخته می‌شود و بسته به فرمولاسیون، کاربری‌های گوناگون دارد. بر پایه استاندارد ISO 6743:

• HH: پایه معدنی بدون افزودنی (نسل نخست)
• HL: ضدزنگ و ضداکسیداسیون (روغن گردشی)
• HM: افزوده ضدسایش (پرمصرف)
• HV: شاخص گران‌روی بالا برای محدوده دمایی گسترده
• HG: چسبندگی مناسب برای راهگاه‌های کشویی رفت‌وبرگشتی

روغن هیدرولیک گیربکس چیست؟

روغن دنده/گیربکس در عملکرد آسانسورهای گیربکسی نقش کلیدی دارد. انتخاب درست روغن متناسب با گیربکس و بار کاری، اصطکاک و صدا را کم کرده، گرما را دفع، از زنگ‌زدگی پیشگیری، ذرات سایش را معلق و مصرف انرژی را کاهش می‌دهد.

ویژگی های روغن بالابر هیدرولیک

1. گران‌روی پایین و روان‌جاری برای حرکت سریع (گران‌روی بالا = حرکت کند)
2. آنتی‌اکسیدان قوی برای جلوگیری از تولید اسید و خوردگی
3. ضدسایش و محافظت در برابر زنگ‌زدگی ناشی از رطوبت
4. ضدکف برای جدایش آسان حباب‌های هوا
5. سازگاری شیمیایی با پمپ/فلزات (منگنز، روی، آلومینیوم و ...)
6. تراکم‌ناپذیری مؤثر (حفظ حجم تحت فشار)

ارتباط میان گران‌روی روغن هیدرولیک بالابر و دمای آن

گران‌روی با افزایش دما کاهش می‌یابد (رابطه معکوس). نمونه: روغن ISO 22 در ۴۰°C ≈ 22 cSt و در ۸۰°C ≈ 7 cSt. در انتخاب درجه گران‌روی، حداقل/حداکثر دمای محیط و محدوده مجاز پمپ، موتور و شیرها لحاظ شود. شاخص VI هرچه بالاتر، پایداری گران‌روی بهتر است.

روغن بالابر هیدرولکی چه زمانی باید عوض شود؟

زمان تعویض وابسته به شرایط کار است. نشانه‌های افت کیفیت: کاهش چسبندگی/گران‌روی، آلودگی (اختلال در پمپ/شیرها)، گرفتگی فیلترها. نگهداری: دور از آفتاب، در ۳ تا ۳۵°C. معمولاً بازه مصرف ۲ سال؛ در دمای کاری بالا/گردوغبار زیاد، دوره تعویض کوتاه‌تر (مثلاً ~20 ماه برای گیربکس در 85°C).

• وجود مواد خمیری/لجنی
• ذرات پودری ناشی از سایش چرخ‌دنده
• کف‌کردن (نفوذ رطوبت هوا)
• بوی نامطبوع (تخریب بیولوژیکی)

انتخاب روغن مناسب برای بالابر هیدرولیک

روغن‌های هیدرولیک به آلودگی حساس‌اند؛ انتخاب/کاربرد صحیح با مشاوره تخصصی، پایش، سرریز و تعویض اصولی، عمر سیستم را افزایش و هزینه را کاهش می‌دهد. در بسیاری از بالابرها روغن‌های 46 یا 68 رایج‌اند؛ همواره با سازنده سیستم هماهنگ شوید.

نمونه‌های پرکاربرد بازار:

• روغن هیدرولیک بتیس
• روغن بهران هیدرولیک
• روغن پارس هیدرولیک اتوماتیک
• روغن پارس بابک ویژه
• روغن هیدرولیک شل تلوس
• روغن هیدرولیک ایرانول H

در این مطلب با روغن بالابر هیدرولیک و نقش آن در کارکرد درست سیستم آشنا شدیم. تعویض دوره‌ای بر اساس توصیه سازنده و نوع گیربکس/چرخ‌دنده، حیاتی است. ارزیابی سلامت روغن باید توسط سرویس‌کار ماهر و در سرویس‌های دوره‌ای انجام شود.

شرکت دانش‌بنیان همیار مکانیک کوشا با تکیه بر متخصصان داخلی، آماده مشاوره درباره انتخاب و نگهداشت روغن‌های هیدرولیک متناسب با شرایط کاری شما است.